(Acute Acne Flare following Isotretinoin Administration)
Isotretinoin được viết tắt là Iso là thuốc được dùng trong điều trị mụn trứng cá. Hoffman-La Roche đã đăng ký isotretinoin là Accutane với Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) ở Maryland vào năm 1979, họ bắt đầu tiếp thị nó dưới dạng thuốc theo toa vào năm 1982. Sau đó được sử dụng rộng rãi hơn vào năm 2002. Với hơn 30 năm sử dụng lâm sàng, isotretinoin được chấp nhận là phương pháp điều trị hiệu quả nhất đối với mụn trứng cá nặng, mang lại sự thuyên giảm lâu dài cho phần lớn bệnh nhân. Chính vì vậy mà isotretinoid được sử dụng rộng rãi thậm chí bừa bãi, một trong những vấn đề lớn là làm bùng phát mụn trứng cá. Vậy nguyên nhân, hậu quả và điều trị trứng cá bùng phát sau dùng isotretinoid như thế nào?
- Isotretinoin là gì?
Isotretinoin (axit 13-cis-retinoic) là một dẫn xuất của vitamin A. Giống như các retinoid khác, tác dụng tế bào của nó được trung gian thông qua liên kết với hai họ thụ thể hạt nhân khác nhau – thụ thể axit retinoic và thụ thể X retinoid.
Isotretinoin được chỉ định trong các trường hợp bị mụn trứng cá nặng, dai dẳng và không đáp ứng được với phương pháp điều trị khác. Thuốc có tác động trên mọi cơ chế gây ra trứng cá nên mang lại hiệu quả cao.
- Tình trạng bùng phát mụn trứng cá sau khi dùng isotretinoin
Trứng cá bùng phát sau khi dùng isotretinoin là sự tăng số lượng tổn thương viêm so với trước điều trị. Tình trạng này là một trong những tác dụng phụ có thể gặp khi sử dụng isotretinoin đường uống, thường phụ thuộc vào liều lượng. Các đợt bùng phát viêm nhiễm có thể xảy ra trong 3–5 tuần đầu điều trị.
Một số yếu tố nguy cơ của bùng phát trứng cá sau khi uống isotretinoin là nam giới, trứng cá mức độ nặng, tổn thương viêm nhiều.
- Mức độ bệnh
Đánh giá mức độ nặng của đợt bùng phát trứng cá sau dùng isotretinoin dựa vào số lượng tổn thương mới.
- Mức độ nhẹ: < 5 tổn thương mới.
- Mức độ trung bình: khi xuất hiện 5 – 10 tổn thương mới.
- Mức độ nặng: khi xuất hiện > 10 tổn thương mới.
Thường gặp chủ yếu là bùng phát nhẹ hoặc vừa, tuy nhiên có tỉ lệ nhỏ bùng phát nặng gây ra sẹo xấu sau này. Trường hợp bùng phát nghiêm trọng cần phải phần biệt với bệnh lý trứng cá viêm tối cấp (Acne fulminans – AF) biểu hiện bởi các nodule loét hoại tử đau kèm theo đau khớp và các triệu chứng toàn thân.
- Kiểm soát bùng phát trứng cá sau dùng isotretinoin.
Để tránh bùng phát mụn trứng cá, nhiều tác giả đề nghị bắt đầu uống điều trị bằng isotretinoin với liều không quá 0,5 mg/kg/ngày trong tháng đầu tiên, và sau đó tăng liều lượng hàng ngày lên 1mg/kg. Đối với trường hợp, trứng cá bùng phát nhẹ tự khỏi và không cần thay đổi hoặc ngừng điều trị. Trường hợp bùng phát trứng cá mức độ trung bình giảm liều isotretinoin và kết hợp thêm kháng sinh uống hoặc kháng histamin. Trong những trường hợp nghiêm trọng, liệu pháp steroid toàn thân và giảm hoặc ngừng isotretinoin là cần thiết, khi hết triệu chứng thì bắt đầu lại bằng liều thấp sau đó tăng dần.
Nếu bạn đang trong liệu trình điều trị trứng cá bằng isotretinoin được bác sĩ kê đơn và bị bùng phát mụn sau khi dùng isotretinoin cần chú ý một số vấn đề sau:
- Tái khám hoặc liên hệ ngay với bác sĩ để được bác sĩ thăm khám và điều chỉnh thuốc phù hợp
- Luôn giữ da sạch và không sờ tay lên mặt, không tự cạy nặn mụn trứng cá.
- Có thể tiến hành lấy nhân mụn nhưng cần đảm bảo yếu tố chuẩn y khoa để tránh nhiễm trùng da.
Dưới đây là hỉnh ảnh một bệnh nhân bị trứng cá bùng phát sau dùng Iso và kết quả điều trị sau 1 tháng.
Bệnh nhân nam 18 tuổi, sau điều trị isotretinoin bị trứng cá bùng phát xuất hiện nhiều mụn mủ, các tổn thương dạng cục, nang, da viêm, nề đỏ, có vảy tiết, vảy huyết thanh.
Đến với Phòng khám da liễu Thanh Tâm, bệnh nhân đã được quản lý trứng cá toàn diện, gồm: điều trị toàn thân và chăm sóc tại chỗ (chăm sóc da lấy nhân mụn, liệu pháp ánh sáng, tiêm giảm viêm mụn trứng cá…)
Kết quả sau 1 tháng điều trị, tình trạng da đã được cải thiện rõ rệt: hết mụn mủ, mụn viêm, làn da đang trong quá trình hồi phục.
Isotretionin là một thuốc điều trị trứng cá hiệu quả, tuy nhiên thuốc cần được kê đơn bởi bác sĩ và cần có sự kiểm soát chặt chẽ để tránh tác dụng phụ. Để có một liệu trình điều trị Isotretinoin chuẩn bạn cần đến gặp các bác sĩ chuyên khoa để có sự thăm khám cụ thể.
Hãy liên hệ với Phòng khám da liễu Thanh Tâm để được tư vấn hỗ trợ nhanh chóng và chính xác nhất!
Tài liệu tham khảo:
- “Acute Acne Flare following Isotretinoin Administration: Potential Protective Role of Low Starting Dose” A. Borghi, L. Mantovani, S. Minghetti, A. Virgili, V. Bettoli December 5, 2008
- “Isotretinoin: dose, duration and relapse. What does 30 years of usage tell us?” Marius Rademaker 2012
Phòng khám da liễu Thanh Tâm – Số 6, ngõ 92 Trương Định, Hai Bà Trưng, Hà Nội
Website: https://pkdalieuthanhtam.com/
Hotline/Zalo: 091 9050066
